WIEŚ CHLEBOWO

NIEMASCHKLEBA – LINDENHAIN – NIEMASZCHLEBA – CHLEBOWO

NIEMASCHKLEBA W LATACH 1295 – 30.09.1935 r.

Niemaschkleba na najstarszej mapie jaką udało mi się znaleźć

Obszar, na którym położona jest dzisiejsza wieś Chlebowo zamieszkiwany był przez Serbołużyczan od 600 roku. Osadnictwo zapoczątkował Derwan, książę plemienia Surbów (Serbów), władca Słowian połabskich, wzmiankowany już około 631 roku w kronice Fredegara. Nazwa miejsca pochodzi od  łużyckiego słowa namaschkle. Składa się z komponentów maschasch = kneten und kleb für Brotlaib (pol. zagnieść i skleić bochenek chleba) i nawiązuje do wypieku chleba we wsi. Wieś wzmiankowana po raz pierwszy w 1295 roku w kronice łacińskiej „Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis” (Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego), która wydana została drukiem, jako tekst źródłowy przez niemieckiego historyka i badacza dziejów Śląska Wilhelma Schulte w roku 1889.
Miejscowość jest wymieniona w zlatynizowanej formie Schwchleb oraz Nemascleb, która podlegała jurysdykcji kościelnej biskupów wrocławskich oraz zobowiązana była uiszczać im dziesięcinę. Osada znajdowała się wówczas na wschodniej granicy Łużyc w pobliżu granicy ze Śląskiem, Księstwem Głogowskim. Na przestrzeni wieków miejscowość miała różne nazwy:

1353 r. – Nymatschclebe, 1387 – Nimaschklibe, 1393 – Nemisclebe 1441r. – Nemaschklebe, po 1449 r . – Nemaschgleba 1452r. – Nymaszcleba, 1499 r . – Nymaschklebe, 1575 r. – Nimischkleba 1603 r.– Nemaßkleba, 1603r. – Nemaßkleba, 1615 r. – Nemesklaba (wend. Namaschkle), Njamaskhleba.

Pisownia Niemaschkleba przyjęła się dopiero około XIX wieku. 18 kwietnia 1353 r. miasto Guben rozszerzyło swoje dobra, aż do Odry, kupując wieś Nymatschclebe od braci Hansa i Otto Frenzel von Budyssin, którzy byli jej właścicielami jak ich rodzice, znani jako Schultheißen. Margrabia Fryderyk III Ścisły z Miśni, który wraz ze swoimi braćmi Baltazarem i Wilhelmem od 1353 r. był zastawem całych Łużyc, w dniu wzmiankowanym w Dreźnie potwierdził zakup wsi przez miasto Guben. Wieś należała do miasta Guben do XIX wieku. Dzięki temu zakupowi miasto Guben znacznie powiększyło swój las. Od zakupu do XIX w. Niemaschkleba było przeczesaną wsią miasta Guben.
W 1429 r. miasto Guben i okoliczne wsie zostały zaatakowane przez husytów, którzy wycofując się z kierunku Krosna spalili wieś Niemaschkleba. Później wieś została odbudowana nieco dalej na północ. Wieś Chelmen, która również uległa zniszczeniu, nie została odbudowana i mieszkańcy tej wsi przyłączyli się do Niemaschkleba. Na miejscu wsi Chelmen została później zbudowana osada Heidekrug (Dzikowo). W 1441 r. wieś została sprzedana za 100 groszy czeskich szlacheckiej rodzinie von Kalckreuth , po tym, jak 13 marca 1441 r. zostali oni związani ze wsią przez Landvogta Nickela von Polenz. Od około połowy XIV wieku do 1635 Niemaschkleba należała do krajów Korony Czeskiej. Po pokoju praskim zawartym 30 maja 1635 roku wieś przeszła do Elektoratu Saksonii. 19 października 1499 r. kapitan von Crossen Melchior von Leben wzywa miasto Guben na spotkanie z mieszkańcami Nymaschcleba, aby powstrzymać ich przed spiętrzeniem potoku Swartzwasser (Czarna Woda), ponieważ uszkodziłoby, to pola ludzi z Pollenzig (pol. Połęcko).

W 1529 roku cesarz Ferdynand I cierpiący na tureckie zagrożenie nałożył na wieś „ podatek turecki ”. W latach 1556 – 57 budowano prostokątną wieżę kościoła – zapis w księdze rachunkowej miasta Guben.

W 1593 r. rzeka Odra wylała, powodując znaczne straty w uprawach i wsi. W 1607 r. Niemaschkleba liczyła 53 poddanych. 12 grudnia 1636 roku wieś Niemaschkleba została zaatakowana przez wojska szwedzkie, którymi dowodził gen. Carl Gustaf Wrangl. Duża część wsi została zniszczona, a kościół spalony. Siedem majątków folwarcznych było nie zajętych. W 1648 liczna ludności spadła w porównaniu ze stanem sprzed wojny do czego przyczyniła się dżuma. 12 sierpnia 1664 r. rajcowie gminni w Niemaschkleba wystosowali skargę do onsystorza ewangielickiego, w której domagali się usunięcia niemieckiego proboszcza, tłumacząc to tym, że nie znają niemieckiego pacierza. Konsystosz lubiński zwlekał z załatwieniem skargi. Złożono następną skargę do księcia saskiego Chrystiana z Merseburga. W końcu zjawił się oficjał, który dogłębnie sprawę zbadał. Nie jest jednak wiadomo, czy po interwencji osadzono polskiego księdza. Jedno jest pewne, że w Nimaschkleba mieszkała znaczna liczba ludzi mówiących po łużycku.

26 października 1664 r. przeprowadzono spis ludności. Niemaschkleba liczyła wówczas 193 mieszkańców, w tym 163 Łużyczan, z czego 38 biegle władało językiem niemieckim. W 1670 r. w Niemaschkleba było 53 gospodarstw domowych podlegających opodatkowaniu. 34 – rolnicy, 14 ogrodnicy, 3 właścicieli małej własności wiejskiej i 2 posiadających dom i ogród. Około 1682 roku powstała dziedziczna kuźnia wiejska, której właścicielem był Ludewig Johann George i jego potomkowie do dnia 23 grudnia 1725 r. 30
sierpnia 1707 r. król Fryderyk August Mocny pożyczył od pruskiego komisarza generalnego 2000 talarów na opłacenie kontrybucji szwedzkiej i w zamian przekazał w zastaw na rzecz komisarza Bocka dwie wsie Műckenberg i Niemaschkleba. 12 lutego 1726 r. wiejska kuźnia zostaje kupiona przez miasto Guben za 25 talarów.

23 października 1746 r. w czasie wojny siedmioletniej we wsi spłonęło 68 budynków mieszkalnych. W pożarze zginęło czterech mieszkańców w wieku 7, 27, 63 i 75 lat. W kwietniu 1751 r. w Niemaschkleba wybuch kolejny pożar, w wyniku którego zniszczonych zostało 21 gospodarstw i jeden folwark. W 1800 roku w Niemaschkleba były 92 gospodarstwa oraz przynależna osada Heidekrug z czterema gospodarstwami i osada Heideschäferei z dwoma gospodarstwami. Po Kongresie Wiedeńskim (18 września 1814 roku do 9 czerwca 1815), wieś Niemaschkleba weszła w skład Królestwa Prus. W 1809 r. powstał gminny cmentarz parafii
Niemaschkleba, później przeniesiony w inne miejsce. Od 1816 r. wieś znajdowała się w powiecie Guben w prowincji Brandenburgia. W 1820 r. wieś Niemaschkleba posiadała 90 budynków mieszkalnych, mieszkało we wsi 42 właścicieli małej własności wiejskiej, 34 rolników, 13 właścicieli chałup i młynarz. Z wyjątkiem młynarza wszyscy pozostali mieszkańcy mieli pełną własność ich majątku. 25 maja 1830 r. w okolicach Niemaschkleba przeszła gwałtowna burza, w wyniku której zniszczeniu uległo kilka zabudowań gospodarczych. W nocy z 24 na 25 kwietnia 1836 roku w pożarze spłonęło 26 budynków.

Jak podaje „Przegląd topograficzno – statystyczny powiatu Frankfurt nad Odrą” z 1844 r. we wsi było 97 budynków mieszkalnych, w których mieszkało 951 osób. We wsi znajdował się młyn wodny. W roku 1844 Guben odwiedził Fryderyk Wilhelm IV, chłopi z Niemaschkleba towarzyszyli władcy, aż do granicy powiatu krośnieńskiego. W trakcie reorganizacji politycznej po Kongresie Wiedeńskim Łużyce Dolne, a tym samym również należąca wcześniej do Królestwa Saksonii wieś Niemaschkleba, weszła do Królestwa Prus. Między 1856 a 1888 r. z Niemaschkleba, Augustwalde i owce wrzosowe wyemigrowało 140 osób. Głównie do Hamburga, by stamtąd dotrzeć do USA i Australii, a trzy osoby do Ameryki Południowej. Tu znajdziesz listę emigrantów:
http://www.niemaschkleba.de/Auswanderer/Auswanderer.pdf
W 1867 r. w Niemaschklebie wzmiankowane są dwa młyny wodne i dwa folwarki. Wieś liczyła wówczas 1004 mieszkańców. Ponadto do wsi należały: Heideschäferei folwark z 77 mieszkańcami, leśnictwo Augustwalde z 51 mieszkańcami, zajazd Heidekrug z 23 mieszkańcami, owczarnia Panicke z dziewięcioma mieszkańcami przekształcone na leśniczówkę i kolonia Heideschäferei nad Tiefensee z ośmioma mieszkańcami. Do wsi należały gubeńskie lasy. Drogi wiejskie wykonano z brukowca, które zachowały się do dnia dzisiejszego.

W 1878 r. zwierzęta zostały zaatakowane księgosuszem (infekcja wirusowa powodująca zapalenie błon śluzowych), co spowodowało ogrodzenie wsi kordonem. W 1879 roku w księgach wieczystych ujęto 97 właścicieli. Pod nr 1 wpisano folwark, nr 2 parafię z kościołem, nr 3 szkołę. 20 września 1896 r. W miejscu wskazanym na poniższej mapce, 2 km na południe od Niemaschkleba (Lindenhain), leśniczy Wilhelm Grünke został zastrzelony przez kłusownika Krügera, syna rzeźnika z Niemaschkleba. Podczas próby wyciągnięcia ciała Krüger został zastrzelony przez innych urzędników leśnych. Inny przekaz mówi, że Krüger odebrał sobie życie strzałem w głowę.

Mapka z miejscem gdzie stoi granitowy blok

Na granitowym bloku kamiennym o rozmiarach 56/46/37 znajduje się napis: niem. „ Hier starb durch Wilddiebhand meuchlings erschossen der Forstaufseher Wilhelm Grünke am 20 Sept.1896”.
(pol. Tutaj strażnik leśny Wilhelm Grünke został zabity ręką kłusownika 20 września 1896 r).
W 1900 roku rozebrano prostokątną wieżę kościoła, która groziła zawaleniem.

Pocztówka z roku 1902

Na przełomie wieków XIX i XX wykonano szosę z Germersdorf do Niemaschkleba (Jaromirowic do Chlebowa). Na dzień 01.12.1910 r. – wieś liczyła 892 mieszkańców. W dniu 16.06.1925 r. mieszkało tu 1049 ludzi, inne źródło podaje, że w tym roku mieszkało 960 osób. 30 września 1928 r. do Niemaschkleba przyłączono ówczesną gminną wrzosówkę (dziś nie istniejąca wieś Rąbiechów).

Dom probostwa z 1930 roku

W 1933 r. wieś liczyła 955 mieszkańców. 30.09.1935 roku Niemcy w ramach narodowosocjalistycznej germanizacji łużyckich nazw miejscowości chcąc zatrzeć ślady łużyckie zmienili nazwę z Niemaszchleba na całkowicie niemiecką nazwę Lindenhain (Lipowy Gaj), która obowiązywała od 01.10.1935 do zakończenia drugiej wojny światowej.

LINDENHAIN – od 01.10.1935 do 1945 r

Lindenhain na przedwojennej mapie

W tym czasie wieś tętniła życiem – funkcjonowały stowarzyszenia sportowe i gimnastyczne, stowarzyszenie żołnierzy, stowarzyszenie rzemieślników, żeglarskie, kółko rękodzieła, działały dwa młyny, apteka, masarnie i piekarnie. W we wsi był piekarz, stolarz kołodziej, rzeźnik, sklep z towarami kolonialnymi, krawiec, mistrz kowalski, sklep rowerowy, fryzjer, tartak, siodlarz, oberżyści, żandarmeria, właściciele młyna, składnica z
węglem, sklep obuwniczy, malarze, chłopi, marynarze żeglugi rzecznej i szkoła.

Na początku II wojny światowej w 1939 r. Lindenhain liczyła 956. Do 1945 r. do parafii Lindenhain należały także parafie: Heideschäferei, Augustwalde i Gubener Stadtforst. Pod poniższym adresem pełna lista mieszkańców Lindenhain w 1945 r.

http://www.niemaschkleba.de/Personensuche/Einwohnerliste.pdf

W czasie II wojny światowej z Lindenhain zginęło 16 mieszkańców. 19 lutego 1945 roku do wsi Lindenhain wkroczyli Rosjanie. Nazwa strumienia „Hammernize” w Niemaschkleba wskazywała, że wydobywano i przetwarzano tu rudę żelazna.

NIEMASZCHLEBA – od 1945 r. do 1953 r.

Kościół najprawdopodobniej został zbudowany w XIII wieku, który był salową budowlą założoną na rzucie prostokąta. W latach 1556 – 1557 dobudowano prostokątną wieżę, którą w 1900 roku rozebrano z powodu, że groziła zawaleniem. Od tego czasu dzwon kościelny znajduje się w drewnianej wieży obok kościoła. W kolejnych stuleciach był kilkakrotnie przebudowywany z zatarciem znamion stylowych. Po południowej stronie dobudowano Kruchtę. Posiada wspólny dach nad nawą i prezbiterium. Jedynym świadectwem gotyckiego rodowodu jest ostrołuczny portal w elewacji zachodniej kościoła, murowanego, salowego o pięciobocznym zamknięciu od wschodu. Po 1945 roku dostawiono od strony zachodniej przedsionek. 20 kwietnia 1946 r. kościół był erygowany, a 28.12.1946 r. zostaje poświęcony. Do 29 kwietnia 1947 r. nie było miejscowego księdza, dojeżdżał z Gubina. Od tego dnia zamieszkał w Niemaszchleba ks Stefan Dobrzyński. W 1971 roku odnowiono dach, a w 1983 roku wymieniono okna na witraże i wykonano elewację wewnętrzną w kościele. W 1999 roku przy kolejnym remoncie wymieniono dachówki, kościół został wymalowany wewnątrz i na zewnątrz. Powstało miejsce dla chóru, odrestaurowano ołtarz, posadzki i wyłożono boazerię na suficie.

Współczesny widok kościoła w Chlebowie

Pomnik ku czci poległych w i wojnie światowej

Obok kościoła stał pomnik ku czci poległych w I wojnie światowej. Obecnie w tym miejscu jest figura maryjna. Prezbiterium stanowi figura św. Józefa z Dzieciątkiem Jezus z XIX w. Wyposażenie świątyni stanowi wykonany współcześnie elektryczny ołtarz oraz ławki. Dzisiaj jest tu Parafia św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny. Proboszczem od 2.08.2021 jest ks. mgr Henryk Laszczowski. Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa wpisany jest na listę zabytków.
Po zakończeniu II wojny światowej wieś upodobali sobie piechurzy, pancerniacy, artylerzyści i ranni saperzy. Od 20 czerwca do lipca 1945 r. ludność niemiecka z Lindenhain została wysiedlona i osiadła się w okolicach Gubena. Jako jeden z pierwszych do wsi wjechał sierżant Piotr Jasiński z V Zapasowego Pułku II Armii. Swoich ściągali Dymek, Bigałowski, Podgórski, Brewerski, Zdunek, Grzesiak, Henryk, Ryś, Tarkowski i Cecuła, by przejąć opuszczone przez Niemców gospodarstwa. Jasiński i Dymek zajęli gospodarstwa
sąsiadujące ze sobą. Posterunkowymi na komisariacie byli Szymek Chwacik i Zabielik.

Sierżant Jasiński zasłynął z tego, że wbił na brzegu rzeki słup graniczny w biało-czerwone pasy. Nie wiedział, że gdzieś w tym miejscu polski król Bolesław Chrobry zrobił to samo. Po przybyciu rodzin transportami ze wschodu, nastąpiła codzienność. W tym czasie we wsi nie było piekarza, ale problem został rozwiązany po skierowaniu z Gubina pana Szczukowskiego i jego żony, rodem z Wilna. Odtąd nie trzeba było przywozić chleba z Gubina. Mieszkańcy wsi niechętnie odnosili się do pozostałych na swoich gospodarstwach autochtonów, którzy prenumerowali „Katolika”, modlili się w języku polskim. Konflikt narastał, aż doszło do zebrania całej wsi. Komendant posterunku Milicji Obywatelskiej Szymek Chwacik zwołał zebranie wszystkich mieszkańców. Przewodniczył pan Barski, który zadał wtedy pytanie – Kto z was był na tutejszym cmentarzu i widział nazwiska tam pochowanych? Grom, Rosocha, Nowak, Nowakowski, Wojciechowski, Kaminke, Budach, Kammasche i wielu innych.

Powoływał się na zapisy metrykalne z lat 1664 do 1796 roku, wycinki z gazet i cytaty z książek. W ten sposób udowodnił, że są to rdzenni mieszkańcy od wieków posługujący się językiem najbliższym polskiemu. Zainteresowanych historią wsi w pierwszych latach powojennych zapraszam do lektury książki „Niemaszchleba” autorstwa Tadeusza Zimeckiego z roku 1964, o której zostałem poinformowany przez panią dyrektor, że jest na stanie Biblioteki Miejskiej.

Niemiecka szkoła mieściła się w podłużnym budynku przy głównym trakcie, którą zajęli nauczyciele. Mieszkali w trzech pokojach na piętrze. Na parterze były klasy. Jednym z pierwszych nauczycieli był por. Michał Barski. Innymi nauczycielami byli: Zofia Zaranek, Walentyna Jasińska, ks. Stefan Dobrzański. Dyrektorami byli: Edward Bąk, Stanisław Czipka, Stanisław Czerski, Benedyk Sibilski, Wojciech Bała, Krzysztof Brzeziński, Janina Nesterowicz.
W pierwszej połowie roku szkolnego 1945/1946, utworzona została szkoła przez Witolda Emila Iraneka, który był przedwojennym nauczycielem pochodzącym z Lwowa. Szkoła nosiła nazwę „Szkoła Podstawowa nr 1 w Niemaszchleba”.

Zdjęcie uczniów klasy VII i grona pedagogicznego z roku 1949.
W środku Witold Iranek i proboszcz ks. Józef Dobrzański

Więcej o historii szkoły można przeczytać pod adresem:

https://spchlebowo.edupage.org/text/?text=text/text5&subpage=1

Od 1946 do 1972 roku istniało Nadleśnictwo Niemaszchleba, później Chlebowo podległe pod rejon Lasów Państwowych w Gubinie. W 1947 roku na trzeciej konferencji Komisji Ustalania Nazw Miejscowych uczeni potwierdzili polską nazwę Niemaszchleba. Od 1948 r. do Niemaszchleba i okolicznych wsi przesiedlano Polaków zwolnionych ze służby wojskowej. W 1948 r. ustalony został miejscowy program zagospodarowania terenowego oraz projekt regulacji Niemaszchleba. W jego opracowaniu uczestniczyli przedstawiciele wsi: Michał Kurowski, Wojcech Płonka, Stanisław Cycuła i Franciszek Dziedziński. We wsi mieszkało 150 rodzin 750 ludzi. Rodzin rolniczych było 65, rzemieślniczych 12 (kowal, stolarz, krawiec, szewc, malarz, piekarz, rzeźnik i młynarz Czesław Brewerski.Od 1950 r. wieś Niemaszchleba należała do województwa zielonogórskiego. Na początku lat pięćdziesiątych powstała spółdzielnia „ Pancerniak” Wielu mieszkańców odnosiło się niechętnie do spółdzielni, niektórzy przyglądali się jej działalności. W późniejszym czasie spółdzielnia zmieniła swą nazwę na „Odra” Od 1950 r. w Niemaszchleba działa Klub Sportowy LKS „Płomień”, który w 2020 roku obchodził 70 lecie istnienia. Celem działania klubu jest upowszechnianie kultury fizycznej i sportu wśród dzieci, młodzieży i dorosłych w obrębie działania klubu. Prezesem klubu jest Mariusz Adamczyk. 1 lipca 1952 r. gmina wiejska Chlebowo została włączona do Wałowic.
W 1952 r. wieś zamieszkiwały 704 osoby na 122 gospodarstwach, średnio po 13 ha. W dniu 28 lutego 1953 r. została powołana Rolnicza Spółdzielnia Wytwórcza „Odra” i wpisana w opisie Sądu Powiatowego w Zielonej Górze Wydział I Cywilny do składów spółdzielni nr 242. Przewodniczącym Zrzeszenia został: Wojciech Kryjom. 9 grudnia 1962 roku spółdzielnia została rozwiązana. W lutym 1957 r. grunty przekazano do indywidualnego posiadania.
W 1953 r. opublikowano Zarządzenie nr 62 Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 kwietnia 1953 roku w sprawie zmiany i ustalenia nazw miejscowości (M.P. z 1953 r. nr 51 poz.572 zmieniające nazwę Niemaszchleba na Chlebowo. Mieszkańcy proponowali, żeby wieś nosiła nazwę „Piastowo”, ale Rada Państwa nie zgodziła się na tę nazwę. Nikt nie myślał wtedy, że kilka kilometrów dalej jest wieś Chlebów.

CHLEBOWO – od 1953 r. do dziś

Wieś sołecka położona w województwie lubuskim, w powiecie krośnieńskim w gminie Gubin, w pobliżu Odry, Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 138 Gubin – Gorzów Wielkopolski. Chlebowo jest największą wsią położoną w północnej części Gminy Gubin, na obrzeżach Krzesińskiego Parku Krajobrazowego w dolinie Odry. Przez Chlebowo przepływa potok Łomianka z dopływami: prawy – Lisie Wody, lewy – Jeziornica i Steklnik.

Brukowana droga z lipami oraz kościół

Dnia 5 października 1954 na mocy uchwały nr V/16/54 WRN w Zielonej Górze utworzono Gromadę Chlebowo z siedzibą Gromadzkiej Rady Narodowej ( GRN) w Chlebowie. Była to kolejna reforma lokalna, w której gminy wiejskie zostały zlikwidowane jako jednostka administracyjna i zastąpione przez gromady. W skład jednostki weszły obszary dotychczasowych gromad Chlebowo, Łomy i Kosarzyn ze zniesionej Gminy Wałowice w tymże powiecie. Dla gromady ustalono 10 członków gromadzkiej rady narodowej. W roku 1954 powstaje w Chlebowie koło łowieckie „Dzik”. Na dzień dzisiejszy w Zarządzie Okręgowym PZŁ w Zielonej Górze zarejestrowane jest koło łowieckie „Zając” Chlebowo, które dzierżawi obwody nr 141 i 142. W 1948 r. powstała Ochotnicza Straż Pożarna w Chlebowie. Pierwszym Prezes był Stefan Bijoch. W roku 2019 OSP pozyskała nowy samochód MAN.
Na dzień dzisiejszy Prezesem jest Janusz Bem, a naczelnikiem Magdalena Majkusiak. 5 października 1961 roku Rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie zniesienia i zmiany granic powiatów w województwie zielonogórskim i uchwałą nr III/12/61 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze z 15 września 1961 r. zniesiono powiat gubiński, a miasto Gubin i Gromady Chlebowo i Wałowice włączono do powiatu krośnieńskiego. Od 1965 roku przy szkole podstawowej zostaje otwarta Szkoła Przysposobienia Rolniczego.
Świadectwa SPR-u były równorzędne ze świadectwem ukończenia klasy VIII. Bywało, że uczniowie SPR-u uczyli się w prywatnych mieszkaniach i na plebanii. 1 lipca 1968 roku zniesiono gromadę Chlebowo, a jej obszar włączono na podstawie Uchwały nr XV/63/68 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze do gromady Wałowice. W 1969 roku na terenie szkoły powstała Szkoła Wieczorowa, której głównym zadaniem było zniesienie analfabetyzmu wśród ludzi starszych.
W latach 1975-1998 miejscowość należała do województwa zielonogórskiego, po jego rozwiązaniu w wyniku reformy terytorialnej miejscowość trafiła do województwa lubuskiego.15 stycznia 1976 Chlebowo weszło w skład Gminy Wiejskiej Gubin. W 1979 r. przekazano do Gospodarstwa Retno – Kombinat Cybinka 113,72 ha.
W listopadzie 1990 r. oddano do użytku nowy budynek szkolny. Uchwałą Rady Gminy z 27 lutego 2002 r. utworzono sieć szkolną powołując Szkołę Podstawową w Chlebowie obejmującą miejscowości: Chlebowo, Żytowań, Budoradz, Kosarzyn, Łomy, Wałowice, Drzeńsk Mały, Drzeńsk Wielki oraz gimnazjum, obejmujące wyżej wymienione miejscowości.
1 września 2002 r. został utworzony Zespół Szkół w Chlebowie. Od 2003 wieś roku posiada sieć wodociągową. Od 2007 roku, corocznie w Chlebowie odbywa się transgraniczna impreza „ Święto Chleba ”, którego organizatorami są Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Gminy Gubin i Rada Sołecka. Ideą lokalnego święta jest uczczenie chleba, który dosłownie i symbolicznie stanowi podstawę niezbędną do przeżycia każdego człowieka. Miejscowe gospodynie prześcigają się w jakości wypiekanego chleba. Duszą organizacyjną jest miejscowa animatorka działań kulturalnych, pasjonatka fotografii – Anna Durawa. W organizacji „ Święta Chleba” aktywnie uczestniczy mieszkanka Chlebowa Anna Konstanty – pisarka, prezes Gubińskiego Towarzystwa Kultury, Prezes Komisji Rewizyjnej OM PTTK w Gubinie. Dorobek literacki: „ To był maj – powieść”, „ Wiosna i inne opowiadania”, „Cztery do kwadratu”.

W Chlebowie mieszka też lokalny poeta Wiesław Laskowski.W październiku 2009 roku otwarto pierwszą w regionie fabrykę pellet. (ang. granulka, kulka). PPU „PAL- BUD” Wytwórnia Pellet Chlebowo 173. Granulat jest uzyskiwany w specjalnych maszynach pod dużym ciśnieniem i temperaturą z wcześniej rozdrobnionych wiór wierzby, słomy i siana, który jest sprzedawany jako materiał opałowy. Produkcja zależna jest od zapotrzebowania. Ostatnio zakład produkuje maty potrzebne do umocnienia wałów. Działalność handlową prowadzą trzy sklepy: Chlebowo nr 11, 26 i 142.
Działają gospodarstwa agroturystyczne z własnymi łowiskami ryb. M&M Firma Usługowa Chlebowo 4, świadczy usługi leśne, rolne i noclegowe. Na północ od Chlebowa trwa duża inwestycja prowadzona przez Wody Polskie polegająca na budowie nowych wałów, które mają zapewnić lepszy poziom ochrony przeciwpowodziowej mieszkańców.
Przedsięwzięcie to realizowane jest przez chińską firmę Sinohydro Corporation Limited z siedzibą w Pekinie. Koniec prac przewidziano na I kwartał 2023 roku. Niedaleko od owego wału czynna jest kopalnia ropy naftowej. W dniu 22 grudnia 2017 r. Wojewoda Lubuski zatwierdził wniosek o dofinansowanie w Gminie Gubin, a dotyczący przebudowy trzech odcinków drogi z trzema skrzyżowaniami przy kompleksie boisk sportowych i szkole w Chlebowie. Projekt zakładał wybudowanie miejsc postojowych, zatoki autobusowej, zjazdów na posesje i chodników. Inwestycja została zrealizowana w 2018 r. ku zadowoleniu mieszkańców.
31 stycznia 2020 r. Gmina Gubin złożyła w Urzędzie Marszałkowskim woj. Lubuskiego wniosek o przyznanie pomocy na operację: „Budowa świetlicy wiejskiej w Chlebowie wraz z zagospodarowaniem terenu”.

Podsumowując okres powojenny ma się wrażenie, że czas się tu zatrzymał. Poza nowym budynkiem szkoły i drobną infrastrukturą wiejską nie widać rozbudowy wsi. Droga wojewódzka biegnąca do wsi od Wałowic do przeprawy promowej w Połęcku jest w tragicznym stanie. Państwo Polskie powinno się wstydzić za taki stan drogi wojewódzkiej. Od lat włodarze obiecują, że powstanie most na rzece Odrze zamiast przeprawy promowej. Może, gdy zostanie wybudowany i skomunikuje obszary na północ od Odry z południowymi wieś Chlebowo zacznie rozkwitać. Ludzie tu mieszkający zasługują na pochwałę za podejmowanie wielu inicjatyw integrujących lokalną społeczność i działania na rzecz wsi i Gminy Gubin.

Sołtysami we wsi byli:

1948 – Kazimierz Płonka1953 – Heronim Szygenda, Piotr Swit
1958 – Bolesław Lemiesz, Antoni Zieliński, Hieronim Szygenda
do 1968 r. Kazimierz Kamyk
1968 -1986 Adam Paczkowski
1987- 2007 Henryk Giergasz
od 03..2007 Barbara Majkusiak
od 2011 r. Małgorzata Łuszczyńska
od 2014 roku Katarzyna Pławiak

Obecnie wieś liczy około 650 mieszkańców.

Tadeusz LECH

Zygmunt Traczyk „ Ziemia Gubińska 1939 – 1945…” – Gubin 2011

Günter Lehmann – http://niemaschkleba.com/index.htm

Zbigniew Czarnuch – „ Nadwarciański rocznik historyczno – archiwalny” nr 16/2009

Kapitał Społeczno – Polityczny Serbołużyczan – Zielonogórskie studia łużyckie

Tomasz Jaworski, Hanna Kurowska, Agnieszka Lipińska-Bodnar – 2015 r.

http://genwiki.genealogy.net/Lindenhain/Einwohner_1670

http://niemaschkleba.de/

CHLEBOWO /Niemaschkleba/

http://genwiki.genealogy.net/Lindenhain/Einwohner_1670

http://niemaschkleba.de/

https://pl.wikipedia.org/wiki/Chlebowo_(wojew%C3%B3dztwo_lubuskie)

https://gazetalubuska.pl/odrobina-luksusu/ar/7588841

https://sciezkawbok.wordpress.com/2015/09/05/na-kamieniach-w-lubuskiem-chlebow

http://www.suehnekreuz.de/polen/lebus/niemaschkleba.htm

https://www.facebook.com/guben1945gubin/photos/niemaschkleba-chlebowohttpwwwniemaschklebadeindexhtm/1344931352278187

https://pl.wikipedia.org/wiki/Gromada_Chlebowo_(powiat_kro%C5%9Bnie%C5%84s

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/ru/zespol/-/zespol/63975

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/ru/zespol/-/zespol/64860