WIEŚ KOSARZYN
KOSARZYN HISTORIA I WSPÓŁCZESNOŚĆ
HISTORIA DO 1945 ROKU
Wieś Kuschern na niemieckiej mapie geologicznej Wellmitz
Archeologiczne wykopaliska artefaktów kultury amfor kulistych wskazują na osadnictwo na tym obszarze od neolitu. Region wzdłuż Odry i Nysy był zasiedlany przez Słowian połabskich(Łużyczan) od około 600 roku, a w 965 roku stał się częścią Cesarskiej Marchii Łużyckiej. Jak podaje Friedrich Adolf Rudolf Lehmann niemiecki historyk i archiwista wieś Kosarzyn po raz pierwszy wymieniona została w dokumentach z 4 czerwca 1316roku jako (niem. Cuscherin, a w 1432 jako (Koscherin). Nazwy – Łuż. Kóšaŕnja, niem. Kuschern, pol. Kosarzyn. Do wsi należał folwark Borack, położony na południowym brzegu jeziora Borek (niem. Borack- See). Kosarzyn to wielodrożnica z XII wieku. Położona jest w odległości 365 m od Nysy Łużyckiej (niem. Lausitzer Neiße) i 1,3 km od ujścia tej rzeki do Odry (niem. Oder), a do rzeki Łomianki (niem. Strieming) odległość wynosi 1,1 km. Centrum Gubina do wsi dzieli odległość 13,7 km.
Od 1416 do 1425 roku Kosarzyn należał do posiadłości ziemskich klasztoru Neuzelle jako lenno, aż do czasów wojny trzydziestoletniej. W 1432 roku wieś nosiła nazwę Koscherin . Ludność na tym terenie zajmowała się głównie uprawą roli, rybołówstwem i żeglugą. Dawniej Kosarzyn był miejscowością marynarzy rzecznych i rybaków. Uprawa roli na tym terenie zawsze była zagrożona przez stany powodziowe Odry i Nysy Łużyckiej.Między Kosarzynem, a Ratzdorf istniało połączenie promowe. Wielu rolników z Ratzdorf miało swoje łąki po wschodniej stronie Nysy. W Ratzdorf znajduje się kompletna księga kościelna z 1707 roku z (Łomy, Szydłów) (niem. Lahmo, Schiedlo). Pod koniec XV wieku wybudowano we wsi kościół, który należał do parafii Szydłów (niem. Schiedlo). Po późnośredniowiecznym kościele nie został żaden ślad. W roku 1883 rozpoczęto budowę nowego kościoła, którego budowę zakończono w roku 1885 kosztem 30 700 marek.W kościele umieszczono elementy starego kościoła z okresu późnego średniowiecza. Nie było w nim jednak pastora na stałe mieszkającego we wsi. Posługę dokonywali pastorzy z Radzdorf i Szydłów. W roku 1908 zlikwidowano miejscowość Szydłów i parafię. Nową utworzono w Kosarzynie, do której należały wsie: Łomy (niem. Lahmo), Ratzdorf i Folwark Borek (niem. Vorwerk Borack).
Karczma Złota Kotwica Gustava Krűgera
Droga wiejska w Koschern
Szkoła i kościół w Kuschern
Fotografię kościoła z 1930 roku przekazał Otto Schuster mieszkańcowi Kosarzyna.
Jak podaje historyk Stanisław Kowalski 6 kwietnia 1629 pomiędzy Księstwem Saksonii i Brandenburgii doszło w okolicy Kosarzyna do potyczki rzecznej pomiędzy mieszkańcami Gubina i Krosna Odrzańskiego. Krosno egzekwowało wysokie cła za przewóz piwa, nie respektując prawa wolnej żeglugi do Gubina. Czeladnicy z Gubina napadli na flisaków spławiających barkami piwo z Krosna, rekwirując 206 ton tego trunku. Był to rewanż za skonfiskowanie wcześniej w Krośnie Odrzańskim gubińskie wino. Według przekazu Jerzego Czabatora w Muzeum Miejskim w Gubinie do 1945 roku znajdował się obraz przedstawiający tą historyczną potyczkę. W roku 1818 we wsi był dolny młyn (Unter- mühle) należący do rodziny Punke, która wyemigrowała do USA. Pracował do końca II wojny światowej. Pozostał po nim niski murek i gruz widoczny po prawej stronie drogi prowadzącej do mostku na Łomiance.
Górny młyn (Ober- mühle) znajdował się poniżej przepustu pod drogą prowadzącą do byłego Wojskowego Domu Wypoczynkowego. Po młynie górnym został do dzisiaj tylko mały staw w większości zarośnięty. Trzecim młynem był młyn wiatrowy, który nie jest zaznaczony na mapie. Nie wiadomo gdzie stał. Po II wojnie światowej młyny zostały rozebrane, resztę zniszczono. W1801 roku państwo pruskie wzięło na siebie obowiązek finansowania robót regulacyjnych na Odrze. 7.VII.1819 r. w małej nadodrzańskiej wiosce Bohumin powstał protokół stanowiący pierwszy jednolity plan regulacji całej Odry z budową wałów przeciwpowodziowych. Wybudowane wały chroniły żyzne gleby nadodrzańskie w okolicy Kosarzyna przed zalaniem. Po 1933 roku został wybudowany jaz na wale przeciwpowodziowym odprowadzający wody Łomianki, a po wojnie przepompownia chroniąca grunty przed zatapianiem podczas powodzi.
Populacja ludności wynosiła w latach:
1867 – 321
02.12.1895 – 305
01.12.1910 – 277
16.06.1925 – 360
1933 – 328
1939 – 352 i spadła do 321
W roku 1925 były we wsi 74 gospodarstwa rolne. Kosarzyn w 1939 roku wraz z folwarkiem oraz młynami zajmował obszar 647 ha. Na dzień 31 grudnia 1940 roku było tam 63 właścicieli krów o łącznej liczbie 45 sztuk. Najwięcej krów hodował Karl Lehmann Jatschken – 7 sztuk. W czasie, gdy mieszkańcy Kosarzyna świętowali Boże Narodzenie 1944 roku front wschodni był jeszcze daleko na polskim wschodzie. Zbliżał się jednak z błyskawiczną prędkością do Odry. W końcu stycznia kolumny wojsk niemieckich nocowały we wsi. W związku ze zbliżającym się frontem, wieżę kościelną odcięto od reszty konstrukcji w styczniu 1945, która była dobrym punktem orientacyjnym. W latach 1949 – 59 pozostałość po kościele rozebrano, a cegła pojechała do Warszawy lub została wykorzystana w inny sposób.
2 lutego 1945 Rosjanie dotarli do Szydłowa. Z tego powodu wybuchła panika wśród mieszkańców Kosarzyna. Były obawy, że przy zdobyciu wsi Rosjanie będą dokonywać gwałtów i przemocy. Duża ilośćmieszkańców opuściła wioskę i podążała w kierunku Guben dochodząc do miejscowości Nowa Wioska (niem. Neudörfel) i Brzozów (niem. Birkenberge). Jednak ta podróż okazała się bezcelowa, ponieważ rosyjski sztab generalny zaplanował, aby oddziały walczące na Dolnym Śląsku, w rejonie Neuzelle objęły stanowiska przy Nysie. Także Kosarzyn był przewidziany w tych planach. Wskutek tych wydarzeń część ludności Kosarzyna musiała zawrócić do rodzinnej wsi. W Żytowaniu przenocowali w kościele katolickim. Tutaj rozniosła się pogłoska, że kościół i most zostaną wysadzone w powietrze. Na podstawie tej pogłoski podążyli 20 lutego 1945 roku do Breslack, a potem do Münchehofe. Tam otrzymali zakwaterowanie. Po przejściu frontu część powróciła do wsi i zaczęła na nowo się urządzać.
KOSARZYN PO ZAKOŃCZENIU II WOJNY ŚWIATOWEJ
W okresie powojennym znajdowała się tu od 28 maja do 12 czerwca 1945 roku strażnica ochrony granicy 32 Pułku Piechoty. Do 18 września 1945 roku granicę ochraniała 6 kompania piechoty 38 Pułku Piechoty. Komendantem był por. Władysław Janiszewski. W nocy 20 czerwca 1945 r. zarządzono zebranie wszystkich niemieckich mieszkańców Kosarzyna i nakazano im opuszczenie miejscowości z niewielkim dobytkiem. W majątku Żytowań musieli oddać wszystkie rzeczy. Następnie w Budoradzu zostali przeprawieni na zachodni brzeg Nysy szukając nowego miejsca stałego osiedlenia. Na ich miejsce w ramach akcji przesiedleńczej na te tereny zaczęli napływać osadnicy wojskowi, ludność z Wołynia i Wileńszczyzny oraz przybysze z różnych stron kraju. Najstarszymi osadnikami cywilnymi byli: Franciszek Dworczak, Wincenty Koziński, Marcin Kazura, Stanisława Popławska, Adam Romankiewicz, Franciszek Roszak, Tomasz Simiński, Józef Skiercz, Maria Słobodzian, Czesław Szydlik, Piotr Szydlik, Malwina Zawadzka i Jan Zawadzki.
Od listopada 1945 roku ochronę granicy prowadzą Wojska Ochrony Pogranicza (WOP) formując 35 strażnicę (Kuschern) w strukturze 7 Komendy Odcinka o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego. Zastępcą ds. polityczno-wychowawczych został chor. Aleksander Pasternak. Komendantami strażnicy byli: ppor. Walenty Stocki (29.11.1945-?), kpt. Mieczysław Wrzos-Czulduszkin, por. Jan Dadur, por. Wacław Beltlich. W 1947 roku strażnica została rozformowana, a ochronę granicy przejęła strażnica w Żytowaniu.
Budynek byłej 35 strażnicy (2014 r.)
To jej żołnierzst. szer. Zenon Chłąd 20 sierpnia 1957roku poległ w ochronie granicy Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Z opowiadania mojego ojca (oficera WOP) do tego tragicznego zdarzenia doszło przez człowieka, który chciał nielegalnie przekroczyć granicę. Dotarł on do ujścia rzeki Łomianki do Odry. Prawdopodobnie myślał że, przepłynął Nysę Łużycką i znajduje się na terenie Niemiec. Idąc dalej natrafił na st. szer. Zenona Chłąda, którego z zaskoczenia zastrzelił z pistoletu TT, a następnie uciekł. Podczas dochodzenia znaleziono nad brzegiem Łomianki marynarkę, a w jej kieszeni bilet tramwajowy z Łodzi oraz grzebień z rudymi włosami. Na podstawie tych dowodów sprawca śmierci st. szer. Chłąda został ujęty i skazany. W miejscu śmierci społeczeństwo Powiatu Gubin postawiło pomnik .
Pomnik upamiętniający śmierć st. szer. Chłąda
W 1948 roku w ramach przebudowy ustroju rolnego rozpoczęto wykonywanie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Obszar wsi wynosił 1184,62 ha, w tym regulowany 425,78 ha. W roku szkolnym 1948/1949 roku utworzona została szkoła w budynku szkoły poniemieckiej dla 12 uczniów z klas od I do III. Nauczycielką była Wanda Bojanowska. Po roku szkołę zlikwidowano, a uczniowie uczęszczali do szkoły w Łomach. Od końca wojny w Kosarzynie nie było kościoła. Stara szkoła była pusta. Staraniem mieszkańców w budynku szkoły powstała sala kościelna z jasnymi ławami, ołtarzem, konfesjonałem, krucyfiksem i Męką Pańską. Teraz mieszkańcy dojeżdżają do kościoła w Chlebowie. W tym miejscu znajdował się też sklep Gminnej Spółdzielni w Gubinie. Dziś znajduje się tam świetlica pod nazwą „Klub Borek”.
Budynek przedwojennej szkoły w Kosarzynie
W 1952 roku Kosarzyn zamieszkiwały 64 osoby (Z. Traczyk) (62 osoby Darmowe materiały informacyjno-promocyjne Gmina Gubin). Rozwój tego regionu do 1955 roku napotykał na poważne trudności ze względu na ograniczenia i zakazy wynikające z zaliczenia go do strefy przygranicznej. Nie można było przyjechać bez przepustki wydanej w miejscu zamieszkania, osiedlić się bez zgody władz, poruszać się w pobliżu granicy.
W grudniu 1956 roku rozpoczęła się likwidacja spółdzielni produkcyjnej (Rolniczy Zespół Spółdzielczy im. 1 Maja), która po rozparcelowaniu swych gruntów przekazała do Skarbu Państwa 7,09 ha ziemi nienadającej się na gospodarstwo indywidualne.
20 lutego 1961 roku we wsi Rybaki położonej w linii prostej 8 km od Kosarzyna rozpoczęto wiercenia. 12 września na głębokości 1879,8 m dowiercono się do pokładu ropy naftowej. 11 listopada 1961 roku rozpoczęto z otworu R-1 eksploatację ropy. Było to odkrycie pierwszego złoża na Niżu Polskim. W latach 1990 – 1993, w pobliżu wsi Kosarzyn odkryto w dolomicie głównym 4 małe złoża ropy naftowej: Breslack – Kosarzyn, Kosarzyn – N, Kosarzyn – S, Kosarzyn – E. W 1994 roku spóła cywilna z pilskiego uruchomiła małą elektrownię gazową (MEG) o mocy 1 MW. Zakończenie bloku Kosarzyn – S nastąpiło 30 listopada 1998 roku, a bloku Kosarzyn – E 30 listopada 1994 roku. Po tym została powołana nowa kopalnia – KRN Kosarzyn. Od roku 2007 eksploatuje ropę jako Ośrodek Produkcyjny Kosarzyn podlegający Kopalni Ropy Naftowej Kije.
Zasób wydobywalny ropy naftowej złoża Breslack – Kosarzyn wynosił 12,94 tys. Mg (Megagram) . a gazu ziemnego wydobywalnego 9,07 mln m3, a przemysłowego 0,83 mln m 3. Dziennie wydobywano 66 000 litrów ropy naftowej, którą przewożono na stację Wałowice w celu transportu do rafinerii. Wydobycie zostało zaniechane w 2015 roku z powodu zawodnienia się otworów eksploatacyjnych i zaniku produkcji. W 1974 roku odbył się kolejny program scaleniowy. Obszar wsi wyniósł 362 ha w tym użytki rolne 223 ha. Podzielono ją na dwa kompleksy: I część południowa 29 ha orne i II część 69 ha użytki zielone. Scalone grunty Łomów i części Kosarzyna – 134 ha przekazano w zagospodarowanie kółkom rolniczym. Było 13 gospodarstw o powierzchni 87 ha, w tym rolnych 82 ha i PFZ – 133 ha.
W roku 1983 powstała w Kosarzynie Samodzielna Drużyna WOPR pod kierownictwem Ryszarda Czerepko. Jest to organizacja zrzeszająca pasjonatów ratownictwa, pływania i wszelkich sportów wodnych. Grupa ludzi, którzy swoimi czynami przyczyniają się do czuwania nad bezpieczeństwem i ratowaniem ludzkiego życia na wodzie. W roku 1986 zostaje wybudowana Stanica WOPR w Kosarzynie, która staje się Centrum Szkoleniowym WOPR. Według posiadanej dokumentacji wyszkolonych do dnia dzisiejszego zostało 3500 osób.
WOPR Gubin
W swej działalności zajmuje się głównie:
Organizacją kursów na Sternika Motorowego, wychowawców i kierowników kolonii, kwalifikowanej pierwszej pomocy, prowadzi szkolenia i treningi na ratownika wodnego i szkolenia stacjonarne dla ratowników i płetwonurków, kursy pływania, warsztaty z bezpiecznego wypoczynku i turystyki, organizuje spływy Nysą Łużycką, wspiera Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym. Od 1993 roku kierownictwo nad drużyną WOPR w Kosarzynie przejmuje Jacek Czerepko i pełni tą funkcję do dnia dzisiejszego. Obecnie drużyna występuje pod nazwą WOPR Oddział Gubin. Od 1992 roku mieszkał tu pochodzący z Wrocławia rzeźbiarz Julian Zapłatyński, specjalizujący się w postaciach i motywach sakralnych i ludowych. Twórca rzeźby Światowid przed farą w Gubinie i Złotej Ryby na Wyspie Teatralnej.
W 2003 roku, u ujścia Nysy Łużyckiej do Odry, powstał Krzyż Pojednania. Inicjatorką spotkań Polaków i Niemców z Ratzdorfu i Kosarzyna była ewangeliczka Karin Wolff z Neuzele. Strona Polska wykonała fundamenty, a krzyż postawili Niemcy. Uroczyście poświęcono „krzyż nad rzeką” 13 września 2003 roku. Krzyż ten symbolizuje miejsce spotkań ludzi z obu stron granicy,współpracę pomiędzy narodami we wspólnej Europie oraz upamiętnia powódź stulecia z 1997 r., która nawiedziła Ratzdorf. Co roku w maju odbywają się tu msze ekumeniczne, które prowadzą księża katolicy z Polski i pastorowie z Niemiec.
Uroczystość postawienia krzyża i msza w dniu 07.05.2016 r.
Atrakcją turystyczną i wędkarską Kosarzyna jest malownicze jezioro Borek, dawniej Boracksee, Mönchssee .
Jezioro Borek
Jest to zbiornik rynnowy pochodzenia polodowcowego, który od południa posiada dopływy Strugę i Steklnik. Od północy połączone jest kanałem z Łomianką, lewobrzeżnym dopływem Odry. Powierzchnia lustra wody wynosi 63 ha, maksymalna głębokość 8,4 m, długość 1570 m, szerokość 640 m. Posiada III klasę czystości wód. Jezioro, co roku jest sukcesywnie zarybiane. Wędkarze łowią tu sumy, szczupaki, sandacze, leszcze, karpie, węgorze, tołpygi, karasie, okonie, wzdręgi i płotki.
Duży zbiornik wodny i bliskość lasu to idealne miejsce dla ptaków. Jak podaje Julian Lewandowski, znawca w tym temacie, spotykamy w sąsiedztwie osad wróble, mazurki, dymówki (jaskółka), sierpówki (gołębie), sroki, kopciuszki, pleszki, pliszki siwe, a także bociany białe, które w Kosarzynie już przestały gniazdować. Gniazdo na stodole (Kosarzyn 22/24) istniało od 1949 roku (inf. ust. p. Nagórski), podstawę gniazda założył pan Roszak, ostatnie lęgi bociany odbyły w 2009 roku (miały 2 młode).W lesie otaczającym jezioro występuje – zięba, dzięcioł czarny, dzięcioł duży i dzięcioł zielony, kowalik, dzwoniec, słowik rdzawy, bogatka, modraszka, sosnówka, raniuszek. Na polach i łąkach spotkać można – skowronki, bażanty, kuropatwy, dudki, trznadle, kląskawki, pliszkę żółtą, żurawie oraz czajki.
Ptaki wodne – łabędź niemy, (łabędź czarny – ciekawostka), który przebywał na jeziorze w 1992 roku od końca sierpnia do co najmniej 21 września, perkoz dwuczuby, łyska, czapla siwa, czapla biała, kormoran, kaczka krzyżówka, nurogęś, cyraneczka, na przelotach gęś gęgawa, gęś białoczelna i zbożowa, zimorodek. Ptaki trzcin – rokitniczka, trzciniak, potrzos. Ptaki szponiaste – bielik, kania ruda, kania czarna, błotniak stawowy, błotniak łąkowy, błotniak zbożowy, rybołów. Sowy – puszczyk, uszatka. W okolicznych lasach wokół jeziora żyją jelenie, dziki, sarny, borsuki, lisy, zające, wiewiórki. W dawnym folwarku Borack znajduje się obecnie Leśnictwo Borek Kosarzyn 22, które sprawuje pieczę nad tym terenem.
Białe kormorany nad jeziorem
Bażant na okolicznych łąkach
Wieś Kosarzyn położona jest na terenie Krzesińskiego Parku Krajobrazowego, który powołany został do życia w 1988 roku. Krzesiński Park Krajobrazowy położony jest w środkowym biegu Odry, na terenie województwa lubuskiego. Ma za zadanie chronić przyrodę doliny Odry i ujściowego odcinka Nysy Łużyckiej, na powierzchni 8564 ha. Swym zasięgiem obejmuje obszary gmin Cybinka, Maszewo i Gubin, należące do powiatów Słubice i Krosno Odrzańskie. Jezioro Borek i okoliczne lasy przyciągają tu ludzi w celu odpoczynku i rekreacji.
Ośrodki wypoczynkowe i obiekty świadczące usługi turystyczne
W latach sześćdziesiątych wojsko miało nad jeziorem Borek swój nieetatowy ośrodek wypoczynkowy, który przejęły Zakłady Tworzyw Sztucznych „ERG” z Gliwic.
Ośrodek Wczasowy ERG z Gliwic i widokówka
Jak wspomina Janina Izdebska do Kosarzyna przyjechała w maju 1978 roku. Pół roku wcześniej przybył tu jej mąż Marek. Mieszkał w prymitywnych warunkach, ponieważ ośrodek był dopiero w budowie. Budowę ośrodka powierzono firmie ze Złotego Stoku. Zamieszkali wraz z mężem w jednym z trzech domków nad jeziorem w tzw. apartamencie, w którym był prąd. Po wodę pitną chodzili do studni, która znajdowała się w miejscu ówczesnej kawiarni. W roku 1980 przenieśli się do domku generalskiego. Od tego roku, co dwa tygodnie przywożono dwoma autokarami z Gliwic pracowników zakładu wraz z rodzinami na wczasy. Ośrodek mógł przyjąć 200 osób. Pan Marek Izdebski był kierownikiem ośrodka, a Janina pełniła funkcję instruktora kulturalno-rozrywkowego. Praca jej polegała na organizowaniu wieczorków zapoznawczych i pożegnalnych, bali dla dzieci, zajęć sportowych, imprez typu Neptunalia, Nocy Świętojańskiej z szukaniem kwiatu paproci, seansów filmowych kina objazdowego, czasami nocnych maratonów filmowych. Na terenie ośrodka organizowane były kolonie i zimowiska dla dzieci z zakładu gliwickiego. Ponieważ w tym czasie wiele produktów było na kartki (słodycze, alkohol). Jak wspomina Janina Izdebska na wieczorki taneczne załatwiliśmy dodatkową pulę alkoholu, co przekładało się 1/2 litra na parę. Poza sezonem w ośrodku nocowali uczestnicy wycieczek z Polski do Niemiec. Po roku 1989 panowie Wiesław Frajtak i Marek Izdebski wzięli w ajencję ośrodek „ERG”. Po jakimś czasie odkupili go od zakładu. W latach dwutysięcznych sprzedali ośrodek Markowi Szczerbanowiczowi, który przebudował i dostosował funkcjonalność ośrodka do wymogów XXI.
Ośrodek wczasowy PHU Korund „ Nad Borkiem”
Na terenie ośrodka funkcjonuje hotel z parkingiem, restauracja i sala do organizacji imprez okolicznościowych. Plaża, pomosty i kąpielisko przyciągają w okresie letnim spragnionych relaksu i odpoczynku. Można popływać sprzętem wodnym, uprawiać gry sportowe na boiskach oraz skorzystać z pola namiotowego. Jest to miejsc dla ludzi, którzy chcą odpocząć z dala od zgiełku miejskiego, połowić ryby, zbierać grzyby oraz oddychać nie skażonym powietrzem. Kiedyś nawet był plan, żeby w pobliżu wybudować sanatorium leczące choroby układu oddechowego.
W roku 1973 roku Lubuskie Zakłady Przemysłu Skórzanego „Carina” oddały do użytku ośrodek wypoczynku sobotnio – niedzielnego w Kosarzynie. Po upadku zakładu ośrodek kupiła spółka z Gubina, która w sierpniu 2005 roku sprzedała infrastrukturę ośrodka panu Tomaszowi Majchrzakowi i jego żonie. Znajdowało się tam 25 domków i kawiarnia. Na dzień dzisiejszy domki są podnajmowane przez osoby prywatne na podstawie umów długoterminowych. Ośrodek reklamuje się jako „Oaza Kosarzyn”.
Reklama, wygląd współczesny, domki w 1977
W 1987 uroczyście otwarto Wojskowy Dom Wypoczynkowy w Kosarzynie, który dysponował 100 miejscami w murowanych domkach oznaczonych nazwami ptaków.
Reklama, recepcja i pomost
W okresie działania ośrodka korzystało z niego wiele rodzin wojskowych i ludności cywilnej z całej Polski. Ja z rodziną też spędziłem tam jeden turnus, w ogóle nie czując pobliskiego Gubina. W roku 2003 byłem pracownikiem ośrodka. Już wtedy zapadła decyzja o jego likwidacji z przeznaczeniem na sprzedaż. Chcieliśmy dzierżawić ośrodek jako spółka pracownicza. Nie wyrażono jednak takiej zgody. Całe wyposażenie zostało wywiezione. Pozostały tylko puste budynki, które wystawiono na sprzedaż za sumę 2 800 000 złotych. Nie było jednak chętnych na zakup po tej cenie. Sprzedano go w drugim przetargu. Nowy właściciel rozpoczął remont, ale coś poszło nie tak i ponownie został wystawiony na sprzedaż. Kupił ośrodek pan mieszkający w USA, którego miałem przyjemność poznać osobiście.
Po latach starań udało mu się rozparcelować cały teren i sprzedać działki prywatnym właścicielom. Działkę z domkiem można było kupić za 40 000 zł. Na dzień dzisiejszy domki są remontowane, a na plażę nawieziono dużą ilość białego piasku. Jest nadzieja, że niedługo zacznie tętnić na nowo życiem. Nad jeziorem swój ośrodek miały też Gubińskie Zakłady Metalowe Przemysłu Terenowego w Gubinie, dzisiaj „Ośrodek Leśny”należący do Administracji Lasów Państwowych. Tu chętnie przyjeżdżali wędkarze i zbieracze grzybów. Przed ośrodkiem był pomost wędkarski, na dzień dzisiejszy rozebrany.
Ośrodek Leśny i pomost – już nie istniejący
We wsi znajduje się pensjonat agroturystyczny „Sosnówka”. Oferuje domową gościnność, smaczne posiłki całodzienne, oraz wypieki domowe podawane do kawy i herbaty. Na życzenie gości można skorzystać z ogniska i grilla. Czyste powietrze, cisza, spokój zapewniają relaks. Pensjonat szczególnie upodobali sobie pisarze i poeci z całej Polski wypoczywając tu i pisząc. Właścicielka pensjonatu też jest pisarką. 13 lipca 2013 roku byłem zaproszony na premierę powieści historyczno – obyczajowej „Maria” autorstwa Barbary Iskry Kozińskiej. Tytułowa Maria, to mama autorki, która była również główną bohaterką spotkania i zasiadała na honorowym miejscu. Premiera książki o pierwszych osadnikach Kosarzyna, zgromadziła licznych gości i mieszkańców Kosarzyna. Powieść „Maria”, wydana przez największe wydawnictwo książek historycznych w Polsce Bellonę, opisuje losy kresowian w ostatnich miesiącach wojny, przesiedlenie na zachód Polski i trudy pierwszego osadnictwa. Realia życia pierwszych mieszkańców gminy.
Panie z Dyskusyjnego Klubu Książki z autorką i budynek pensjonatu
Jadąc z Gubina do Kosarzyna, pierwszy dom we wsi po lewej stronie (Kosarzyn 53) to siedziba organizatora spływów kajakowych prowadzącego tą działalność od 2006 roku. Organizator ma w swej ofercie spływy kajakowe Nysą Łużycką, Lubszą, Pliszką, Czerną, Paklicą, Kwisą, Obrą, Bobrem i Odrą oraz spływ pontonem Nysą Łużycką. Po spływach kajakowych przy ognisku można upiec kiełbaski i zamówić gorącą grochówkę. Można tu zorganizować niepowtarzalny wieczór przy ognisku i grillu. Rowerzyści mogą się zatrzymać na nocleg i skorzystać z toalety i prysznica. Dla mieszkańców Gubina i Guben najbardziej popularną trasą spływu jest start z Wyspy Teatralnej i koniec przy małej przystani niedaleko ujścia Nysy Łużyckiej do Odry. Więcej informacji na stronie internetowej kajaki-gubin.pl
Członkowie OM PTTK w Gubinie i sympatycy na spływie organizowanym przez „Kajaki Gubin”
PTTK Oddział Miejski w Gubinie jest właścicielem działki w Kosarzynie, na której postawiono budynek „Stanicy Wodnej”.
Stanica wodna i spotkanie przy ognisku
Od początku działania stanicy członkowie oddziału mogli korzystać z własnego sprzętu wodnego takiego jak: kajaki, rowery wodne, deski surfingowe. Były plany rozbudowy, aby zwiększyć ilość miejsc noclegowych i przystosować dla większych grup turystycznych. Brak dostępu do jeziora spowodował, że stanica straciła swoje pierwotne przeznaczenie. Przez wiele lat odbywały się tu różne imprezy turystyczne, a najbardziej znaną był Piknik Rowerowy „W Sercu Łużyc – Noc Kupały” Na dzień dzisiejszy jest to miejsce gdzie turyści spotykają się przy okazji imprez plenerowych, ognisku i grillu. Badacze przeszłości zlokalizowali w Kosarzynie i nieistniejącej już wsi Szydłów umocnienia obozu polowego z okresu wojny 30 letniej. Odkryto to wykorzystując nieinwazyjne badanie archeologiczne za pomocą lotniczego skanowania.
Sołtysi wsi Kosarzyn w latach:
1967 – 1976 Franciszek Kozińskich
1976 -1988 Romuald Kużownik
1988 – 1990 – Henryk Wilk
1990 – 2003 Andrzej Krystyniuk
2003 – 2007 Andrzej Szydlik
2007 – 2011 Andrzej Krystyniuk
2011 – 2018 Waldemar Olech
2018 – Jadwiga Sołoducha – Warzyńska
Na dzień 31.12.2018 roku mieszkało w Kosarzynie – 70 osób, a w 1939 roku 352 osoby.
26 stycznia 2020 roku Gubińska Grupa Morsów zorganizowała „I Ogólnopolski Zlot Morsów” w Kosarzynie. Mnóstwo ludzi pojawiło się nad jeziorem Borek w Kosarzynie, aby “dać nura” do zimnej wody.
Ośrodek „Nad Borkiem” od wielu lat organizuje zakończenie lata. W tym roku 12.09.2020 roku po raz pierwszy ta impreza nie odbyła się w związku z pandemią. Na scenie miał wystąpić zespół ” Fun Factory”.
Podsumowując – Kosarzyn, to dziś atrakcyjna miejscowość turystyczna położona nad jeziorem i wśród lasów z bazą wypoczynkową na każdą kieszeń. Świadczone usługi przyciągają turystów zmotoryzowanych jak i rowerowych z Polski i Niemiec. Ścieżkami rowerowymi z tego miejsca można dojechać po stronie niemieckiej do Czech i nad Bałtyk.
Tadeusz LECH
Bibliografia:
„Ziemia gubińska” – Zygmunt Traczyk.
Biuletyny SPZG art. Jadwigi Warzyńskiej
http://www.heimatkreis-crossen-oder.de/index.html
http://www.heimatkreis-crossen-oder.de/H_drf.html wszystkie miejscowości powiatu Krosno
https://docplayer.org/72890483-Ereignisse-in-chronologischer-reihenfolge.html – chronologiczne wydarzenia Guben
Szejk – Czasopismo PGNiG SA Oddział w Zielonej Górze
Geologiczna mapa Wellmitz https://glam.uni.wroc.pl/index.php?s=ZGIK_XXI_145_1_56233&view=single&p=1&browser=seadragon
http://gminagubin.pl/historia-terenu-gminy.html
2. https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Stra%C5%BCnica_WOP_Kosarzyn
http://gov.genealogy.net/item/show/KOSZYNJO72JB
http://wiki-de.genealogy.net/GOV:KOSZYNJO72JB
