WYCIECZKA NA CYPR

Zgodnie z Planem Pracy Oddziału na 2023 rok w dniach 09 – 16 września odbyła się wycieczka na Cypr. Wzięło w niej udział 14 naszych członków. Przewodnikiem i organizatorem był prezes oddziału PTTK Oddział Ziemia Gorzowska kol. Zbigniew Rudziński. W dniu wylotu samochodami przejechaliśmy do Poznania pozostawiając je na parkingach. Po odprawie lotniskowej o godzinie 17.35 mieliśmy planowany lot. Lądowaliśmy w Pafos o godzinie 21.50.

Stąd busami przewieziono nas do apartamentowca Panklitos Tourist, Alvertou 7,
Tombs of the Kings, który położony jest niedaleko „Grobowców Królewskich” z obszarem archeologicznym, szerokim wyborem pubów, kawiarni, restauracji i barów. Po dziesięciominutowym spacerze można było dojść do rynku starego miasta, a także zobaczyć łaźnię turecką, ratusz, starą bibliotekę oraz muzeum w Pafos. Najbliższy przystanek autobusowy mieliśmy zaledwie po 10 minutach spaceru od hotelu dzięki czemu z łatwością docieraliśmy do portu w Pafos (zamku), obszaru archeologicznego w Kato Pafos i plaży Coral Bay (Błękitna Flaga). Zakupy żywności robiliśmy w pobliskim Lidlu. Miasto Pafos położone jest na południowo-zachodnim wybrzeżu Cypru i stanowi ważny ośrodek turystyczny. Czwarte pod względem wielkości miasto kraju. Składa się z dwóch części Kato Pafos, które położone jest nad morzem i skupia większość zabytków oraz Kitima, gdzie z kolei zlokalizowane są muzea, urzędy i inne instytucje. W starożytności istniały tu dwie osady: Stare Pafos położone 15 km na północny zachód od terenów współczesnego miasta, w pobliżu obecnej wsi Kuklia i późniejsze Nowe Pafos znajdujące się w obszarze dzisiejszego Pafos. Najstarszymi odkopanymi w nim zabytkami są groby z XVI w p.n.e. Sanktuarium Afrodyty oraz resztki antycznych fortyfikacji. 10.09.2023 roku odbyliśmy spacer nad morzem zatrzymując się w tawernie na kawę. Dalej przeszliśmy wybrzeżem do portu w Pafos. Tu zobaczyliśmy Zamek w Pafos, który jest średniowiecznym symbolem miasta.

Pierwszy bizantyjski cypryjski fort do ochrony portu, Saranta Kolones, został zniszczony przez trzęsienie ziemi w 1222 roku. Aby zastąpić fortecę zniszczoną przez trzęsienie ziemi w 1222 r., frankijscy władcy wznieśli nową budowlę z dwiema wieżami w połowie XIII wieku. Genueńczycy zajęli Pafos w 1373 r., dokonali wówczas zmian w twierdzy, budując w niej fosę. Pod koniec XV wieku okrągła wieża nowego zamku w Pafos została zniszczona przez trzęsienie ziemi. Jego ruiny można oglądać na zachód od istniejącej wieży. W 1570 roku, gdy zbliżyło się zagrożenie ottomańskie, Wenecjanie zniszczyli drugą wieżę. Osmanie używali piwnicy zamku jako długoterminowego więzienia, w chwili gdy garnizon mieszkał na wyższych piętrach. Wykorzystywali także centralną salę jako meczet i ustawili dwanaście blanków z armatami na dachu, aby chronić port. Gdy w 1878 roku Turcy przekazali administrację Cypru Brytyjczykom, broń została usunięta. Następnie do 1935 roku budynek wykorzystywany był jako magazyn soli, kiedy to gmach został ogłoszony Starożytnym Zabytkiem na mocy Ustawy o Starożytności. Obecnie zamek pełni funkcję atrakcji turystycznej i jest udostępniony do zwiedzania.Stąd bulwarami portu udaliśmy się do kościoła katolickiego Agia Kyriaki Chrysopolitissa,

który wpisany został w 1980 roku na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. W jego pobliżu jest legendarny filar św. Pawła Apostoła, uważany za miejsce, w którym rzymski gubernator Sergiusz Paulus ukarał Apostoła za głoszenie chrześcijaństwa na Cyprze.

Pod tym adresem https://www.youtube.com/watch?v=3TiyTXN-pt4 jest film, na którym można zobaczyć więcej w tym miejscu. Niedaleko kościoła znajdują się frankijskie i Hamam – osmańskie łaźnie, które powstały pod koniec XVI wieku, niedługo po inwazji tureckiej. Następnym miejscem, do którego dotarliśmy były katakumby Agia Solomoni w Pafos, które były podziemnymi schronami dla prześladowanych chrześcijan. Pozostałości tych jaskiń, wykopanych w ziemi, można znaleźć w całym mieście. Najsłynniejsze z nich to katakumby św. Salomona – są to wydrążone w masie skalnej korytarze. Zbiegają się, tworząc podziemny obszar. Najbardziej znacząca historycznie jaskinia katakumb poświęcona jest św. Salomonowi i jej siedmiu synom Machabeuszom. Wejście do katakumb chroni drzewo pistacjowe, odwiedzający zawiązują chustki, gałganki i kawałki materiału na jego gałęziach, które mają być poświęcone, z darami dla żydowskiej męczennicy Agia Solomoni, która był zmuszona obserwować swoich siedmiu synów torturowanych i zabitych przez Epokhanów Antiochusa IV za odmowę zjedzenia wieprzowiny (zakazanej przez wiarę żydowską).

Pod tym adresem jest film z tego miejsca https://www.youtube.com/watch?v=kwsgaX4oAoA

Ostatnim miejscem odwiedzonym przez nas były Grobowce Królewskie, które są dużą starożytną nekropolią. Usytuowane na północny zachód od miasta Pafos, zabytek wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Kompleks składa się z około 100 podziemnych grobowców, które wykuto w litej skale. Powstawały one pomiędzy IV w. p.n.e. a III w. n.e. W niektórych z nich można znaleźć kolumny w stylu doryckim, na ścianach zachowały się również pozostałości fresków. Pomimo, że nekropolia była znana i badana od wieków, systematycznie prace archeologiczne rozpoczęły się w niej dopiero z końcem lat 70 XX wieku. Wbrew nazwie, w grobowcach nie spoczął żaden król, lecz chowano w nich pafijskich arystokratów i innych dostojników, między innymi namiestników zarządzających wyspą. Ich „królewskość” odnosi się głównie do ogromu całego kompleksu. Jedyny odnaleziony w okolicach Pafos grobowiec królewski znajduje się w Palepafos.

11.09.2023 r. Pojechaliśmy autobusem do miejscowości Panagia. Nazwa wioski pochodzi od Panagia (Dziewica Maryja), której poświęcony jest także klasztor Chrysorrogiatissa (Chrysorrogiatissa Monastery). Wioska słynie również z tego, że jest miejscem narodzin pierwszego prezydenta Republiki – arcybiskupa Makariosa III. W miejscowości znajdują

się dwa muzea poświęcone zmarłemu arcybiskupowi: dom rodzinny arcybiskupa oraz Muzeum Fundacji Kulturalnej Arcybiskupa Makariosa III, w których byliśmy. Następnie przeszliśmy do klasztoru Chrysorrogiatissa, który położony jest w pięknym otoczeniu przyrody. Poświęcony jest Matce Boskiej Złotego Granatu i został założony w 1152 roku przez mnicha Ignatiosa.

12.09.2023 r. Pojechaliśmy w pobliże miejscowości Kouklia gdzie zgodnie z legendą z morskich fal obok największej skały(Skała Afrodyty – Petra tou Romiou) wyłoniła się bogini piękna i miłości Afrodyta. Dalszym naszym celem była wieś Kuklia (gr .Κούκλια). Tu obejrzeliśmy pozostałości Sanktuarium Afrodyty w Palaepaphosoraz eksponaty w muzeum. Ze względu na swoje starożytne znaczenie religijne i architekturę Kouklia została wpisana na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO wraz z Kato Pafos w 1980 r.

13.09.2023 r. Pojechaliśmy na Półwysep Akamas gdzie znajduje się Park Narodowy Akamas, który rozciąga się na obszarze 230 kilometrów kwadratowych. Jest to miejsce niezmiernie piękne, obejmujące imponującą zróżnicowaną florę i faunę, zielone wzgórza, piękne wybrzeże, piaszczyste zatoczki, skaliste wąwozy i doliny. Odwiedziliśmy Łaźnie Afrodyty (Baths of Aphrodite) , która znajduje się w naturalnej grocie i jej ogród botaniczny.
Legenda głosi, że w tych wodach, w cieniu starego drzewa figowego, wśród bujnej zieleni kąpała się starożytna grecka bogini Afrodyta. Według mitologii greckiej, Afrodyta spotkała swojego kochanka Adonisa w tym pięknym miejscu, kiedy ten zatrzymał się, aby ugasić pragnienie podczas polowania i zakochał się w niej w momencie, kiedy wypił wodę.
Następnie nasza grupa się rozdzieliła. Z kol. Zbyszkiem poszły wytrwałe turystki Ania i Tereska w celu zdobycia najwyższego szczytu na półwyspie, z którego jest niepowtarzalny widok. Druga grupa udała się drogą prowadzącą wzdłuż klifów wybrzeża.

14.09.2023 r. udaliśmy się do Parku Archeologicznego w Pafos. Teren antycznego miasta jest niezwykle obszerny. Miejsce to jest słynne z niezwykle dobrze zachowanych mozaik. Najlepiej zachowane znajdują się w tzw. Domu Dionizosa,Willi Tezeusza czy Domu Aiona. Ciekawą informacją jest to, że od 1965 roku pracowali tu polscy archeolodzy pod wodzą profesora Kazimierza Michałowskiego. Park Archeologiczny jest od 1980 roku wpisany na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

15.09.2023 r. pojechaliśmy na zachodnie wybrzeże Cypru zobaczyć wąwóz Avakas.

Z przystanku, na którym wysiedliśmy trzeba było odbyć marsz w upale do tego fenomenu natury. Wąwóz ciągnie się trzy kilometry. Ma głębokość 30 metrów i jest w nim szlak wijący się wzdłuż i ponad potokiem. Wrażenia niesamowite. Później był odpoczynek nad morzem.

16.09.2023 r. W ostatni dzień naszego pobytu na Cyprze pojechaliśmy zwiedzić Klasztor św. Neofita. Jest to prawosławny męski klasztor, który znajduje się w odległości 10 km na północ od Pafos. To jedno z najważniejszych ortodoksyjnych sanktuariów i miejsc pielgrzymkowych. Agios Neofitos, jeden z najważniejszych cypryjskich świętych pochodził z Lefkary i w tym odludnym wówczas miejscu na Cyprze znalazł dogodne miejsce na swoją pustelnię, w której spędził kilkadziesiąt lat. Według legendy własnoręcznie wykuł w piaskowcowej skale zbocza góry trzy jaskinie. Był autorem cennych ksiąg, z których część dotrwała do naszych czasów. To przede wszystkim esej historyczny opisujący dosyć szczegółowo współczesne mu życie na wyspie i zajęcie jej przez krzyżowców. Ponadto pisał traktaty filozoficzne, opracował zbiór przepisów dla zakonników, napisał manuskrypt o ceremoniale kościelnym oraz kilka hymnów.

W godzinach popołudniowych przejechaliśmy autobusem komunikacji miejskiej na lotnisko. 17.09.2023 r. lądowaliśmy w Poznaniu skąd samochodami przejechaliśmy do Gubina. Kto jeszcze nie był na greckiej części Cypru niech się zdecyduje zobaczyć ten piękny kraj. Szczególne podziękowania składam naszemu przewodnikowi kol. Zbigniewowi Rudzińskiemu za profesjonalizm, duże zaangażowanie i zorganizowanie nam tego krajoznawczego wyjazdu. Krajoznawca to taka osoba, która musi mieć potrzebę gdzieś pojechać, jak najwięcej zobaczyć, sfotografować, zaznaczyć swoją obecność i ponieść trudy wyprawy. Uczestnikom dziękuję za wytrwałość i wspaniałą atmosferę.

Tadeusz Lech