RELACJA Z PRELEKCJI GRUZJA – ARMENIA

W dniu 11 marca 2023 roku zgodnie z planem pracy Koła Terenowego Nr 1 w „ Klubie Turysty” odbyło się spotkanie członków oddziału poświęcone wspomnieniom z wyprawy do Gruzji i Armenii. Przybyło na nie 30 członków z wszystkich kół i klubu. Kol. Tadeusz i Helena Lech prezentując zdjęcia przekazali swoje odczucia z odbytej podróży, która trwała dwa tygodnie z biurem turystycznym „ Wytwórnia Wypraw” z Warszawy.

Wylot mieliśmy z Katowic, a lądowanie na lotnisku w Kutaisi. Pierwszy dzień to zwiedzanie miasta Gori leżącego niedaleko od granicy z separatystyczną republiką Osetii Południowej. Nazwa miasta wzięła się od górującej nad Gori twierdzy Goris Ciche, co na język polski tłumaczy się jako „Twierdza na górze”. Gori powstało z rozkazu króla Dawida IV Budowniczego i od razu stało się centrum gospodarczym regionu, w którym wiele osób zajmowało się rolnictwem. W 1920 roku miasto zostało zniszczone przez trzęsienie ziemi. 18 grudnia 1878 r. urodził się w nim Losif Wissarionowicz Dżugaszwili, późniejszy dyktator Związku Radzieckiego używający nazwiska Józef Stalin. Dziś mieści się w Gori muzeum poświęcone Józefowi Stalinowi, które zwiedziliśmy.

Z Gori przejechaliśmy do miejscowości Uplisciche, która jest najstarszym miejskim ośrodkiem na Kaukazie. Zachowały się tu kolorowe domy z rzeźbionymi balkonami i labiryntem łaźni tyfliskich wykutych w skale.

Następne miejsce gdzie byliśmy to niewielkie miasto Mccheta oddalone od Tbilisi o niecałe 20 km. Swój charakter miejscowość zawdzięcza bogatej historii oraz zabytkom wpisanym w 1994 roku na listę UNESCO.

To jedno z najstarszych gruzińskich miast i starożytna stolica Gruzji. To tam w 337 roku Gruzini przyjęli chrzest i do dziś jest siedzibą najwyższych władz Gruzińskiego Kościoła Prawosławnego. Zwiedziliśmy Katedrę Sweti Cchoweli, w której w ciągu stuleci koronowano władców i tam ich chowano. Katedrę wzniósł w latach 1010 – 1029 architekt gruziński Arsakidze na miejscu zbudowanego w IV wieku najstarszego kościoła w Gruzji.

Tbilisi to stolica oraz największe miasto Gruzji położone nad rzeką Kurą, liczące ponad 1,2 mln mieszkańców. Według legendy założył je król Wachtang Gorgasali w V wieku po tym, jak odkrył tam gorące źródła. Badania archeologiczne dowodzą , że osada w tym miejscu istniała już znacznie wcześniej. Nazwa metropolii ściśle nawiązuje do występujących tu wód termalnych, gdyż słowo “tbili” w języku gruzińskim oznacza “ciepły”. Historia gruzińskiej stolicy jest bardzo burzliwa i zagmatwana. Została podbita przez Mongołów, Persów, Arabów i Rosjan. Do jej głównych zabytków należą: Twierdza Narikala, dzielnica Abanotubani z łaźniami siarkowymi oraz liczne świątynie m.in. Metechi i Sioni. Na uwagę zasługują również współczesne budowle tj.: Sobór Trójcy Świętej, Most Pokoju, pomnik Kronika Gruzji. Warto zobaczyć Tbiliski Uniwersytet Państwowy, Gruziński Państwowy Uniwersytet Teatru i Kina, Bibliotekę narodową. Produkuje się tu lokomotywy.

Kolejna wyprawa to Gruzińska Droga Wojenna. Jest to główny szlak drogowy przechodzący w poprzek Wielkiego Kaukazu. Biegnie z Tbilisi do Władykaukazu łącząc regiony Południowego i Północnego Kaukazu. Gruzińska Droga Wojenna ma długość 208 km, a w najwyższym punkcie, tj. na Przełęczy Krzyżowej wznosi się na wysokość 2379 m n.p.m. Została zbudowana w 1799 roku.

Wzdłuż szlaku zwiedziliśmy liczne zabytki i podziwialiśmy przepiękne kaukazkie krajobrazy.

Kaukaska roślinność.

Wodospady Gveleti są częścią szlaku Wąwozu Darialskiego, kończącego się przy granicy z Rosją. Są tam dwa wodospady mały i duży. Duży ma wysokośc 25 m.

Kolejny dzień to wyprawa na wschodnie stepy Gruzji gdzie jest wykuty w skale klasztor Dawid Garedża.

Byliśmy też w Azerbejdżanie przekraczając nielegalnie granicę żeby zobaczyć kolejne skalne miasto.

Pożegnaliśmy Gruzję i pojechaliśmy do Armenii zatrzymując się nad jeziorem Sewan, które jest największym w republice Armenii, a także największym jeziorem Kaukazu położonym na wysokości 1916 m n.p.m. Razem z jeziorami Wan i Urmia nazywane jest jednym z trzech mórz Armenii (jako jedyne spośród nich leży na terytorium współczesnej Republiki Armenii). Jezioro chronione jest przez Seweński Park Narodowy od czasu jego utworzenia w 1978, kiedy jeszcze Armenia była jedną z republik ZSRR. Ponadto jest objęte konwencją ramarską od 6 lipca 1993.

Następny punkt naszej wycieczki to miejscowość Garni z hellenistyczną świątynią położoną na urwistym brzegu kanionu rzeki kanionu rzeki Azat i cyplu otoczonym wąwozem.

Mieliśmy przyjemność przejażdżki najdłuższą koleją linową na świecie, która ma 5,7 km długości. Nazywa się „Wings of Tatev”. Kolejka została oddana do użytku w październiku 2010 r. Jest to nowoczesna konstrukcja, wzniesiona przez szwajcarsko-austriackie konsorcjum kosztem 18 mln dolarów. Wagoniki poruszają się z prędkością 37 km na godzinę. Trasę w jedną stronę pokonują w 10 -11 minut. Widoki są imponujące. W pewnym momencie byliśmy aż 320 m nad poziomem rozciągającej się pomiędzy dwoma wzgórzami doliny! Kolejka skraca drogę do klasztoru Tatev.

Monastyr Tatev – ufundowany w IX w. jest jedną z perełek sakralnej architektury Armenii. Wznosi się tuż nad krawędzią olbrzymiej przepaści. Główną jego cześć stanowi kościół św. Piotra i Pawła, wzniesiony w latach 895-906. Z położonego obok dziedzińca wyrasta „tańcząca kolumna” (Gawazan) – pochodzące z początku X

wieku, dzieło ormiańskiej sztuki i architektury. Wysoki na 8 metrów kamienny filar został tak skonstruowany, że w trakcie nawet niewielkich ruchów tektonicznych odchyla się by wrócić do właściwej pozycji.

Winiarnia Areni – to starożytna winnica, która została odkryta w 2007 roku w kompleksie jaskiń Areni w wiosce Areni w prowincji Vayots Dzor w Armenii przez zespół archeologów ormiańskich i irlandzkich.

Erywań –stolica i największe miasto Armenii, prowincja specjalna, jeden z głównych ośrodków przemysłowych, naukowych i kulturalnych Zakaukazia. Jedno z najstarszych miast regionu, o ponad 2800 – letniej historii, założone jako Erebun w 782 p.n.e.

Kompleks Pamięci Ludobójstwa Ormian w Erywaniu zbudowany w 1967 roku na wzgórzu Cicernakaberd orm. „Twierdza Jaskółki” poświęcony ofiarom ludobójstwa Ormian w 1915 roku. Corocznie w dniu 24 kwietnia w Dzień Pamięci o Ludobójstwiepomnik staje się miejscem uroczystości poświęconych pamięci ofiar ludobójstwa.

Muzeum Sergei Parajanowa

Ogród botaniczny w Batumi – w regionie Adżaria, znajdujący się 9 km na północny wschód od centrum Batumi. Ogród położony jest w miejscu zwanym Zielonym Przylądkiem (Mcwane Koncchi) na urwistym brzegu morza, a na wzgórzach nad nim rosną tysiące egzotycznych gatunków roślin ze wszystkich niemal stref klimatycznych świata.

Forteca Gonio – wcześniej rzymska fortyfikacja w Adżarii 15 km na południe od Batumi.

Wieś leży 4 km na północ od granicy z Turcją. Jej nazwa związana była z mitem o Medei i jej bracie Absyrtusie.

Batumi – miasto w południowo-zachodniej Gruzji, na wybrzeżu Morza czarnego, stolica autonomicznej republiki Adżarii. Położone jest w pobliżu granicy z Turcją. Drugie co do wielkości miasto kraju (po Tbilisi). Batumi jest siedzibą Gruzińskiego Sądu Konstytucyjnego. W 2016 Batumi liczyło 154,6 tys. mieszkańców. Miasto jest dużym ośrodkiem przemysłowym i znanym uzdrowiskiem.

Popularne dania kuchni gruzińskiej.

Chaczpuri przygotowane przez Pizzerię Palmiarnia.

Nie zabrakło też win gruzińskich.

Dziękujmy wszystkim za liczne przybycie i zainteresowanie Gruzją i Armenią oraz wspaniałą atmosferę, a Pizerii Palmiarnia za podjęcie się naszego zamówienia. Zainteresowanych wyjazdem do Gruzji i Armenii zapraszam do odwiedzenia strony internetowej https://www.wytworniawypraw.pl „Wytwórni Wypraw” – klub wyjazdowy z Warszawy.

Tadeusz i Helena Lech